Khái niệm và phân loại nghề hướng dẫn viên du lịch

Hướng dẫn viên du lịch được định nghĩa theo nhiều ý kiến khác nhau dựa trên bản chất công việc sau nhiều năm tồn tại và phát triển:

• Hướng dẫn viên là các cá nhân làm việc trên tuyến du lịch cùng với cá nhân khác hoặc đoàn khách theo 1 chương trình đã định sẵn, hướng dẫn viên có nhiệm vụ thuyết minh cho khách về các điểm du lịch và tạo những ấn tượng tốt đẹp cho khách du lịch.
• Hướng dẫn viên là các cá nhân làm việc cho các doanh nghiệp lữ hành với nhiệm vụ hướng dẫn du khách tham quan các điểm du lịch theo chương trình đã được ký kết.
• Hướng dẫn viên du lịch thường được gọi là: Tour Guide, Tour Manager, Tour Leader, Guideur Touristique, Couurier Tourstique, là những người hướng dẫn khách  trong các chuyến du lịch tại các điểm du lịch nhằm đáp ứng các nhu cầu được thỏa thuận của khách và đại diện tổ chức kinh doanh du lịch giải quyết những vấn đề phát sinh trong quá trình du lịch của khách trong khả năng cho phép của mình.

Nhà nước cấp thẻ cho hướng dẫn viên hội đủ các yếu tố sau đây:

• Là công dân Việt Nam
• Có phẩm chất đạo đức tốt
• Có sức khỏe tốt
• Sử dụng thành thạo ít nhất 1 ngoại ngữ
• Tốt nghiệp đại học chuyên ngành lữ hành, hướng dẫn du lịch hoặc có chứng chỉ đào tạo hướng dẫn du lịch do cơ sở có thẩm quyền cấp (đối với các cá nhân học ngoài ngành du lịch).

PHÂN LOẠI:

• Tour Guide (HDV chuyên nghiệp): là người hướng dẫn đoàn khách thực hiện chương trình tham quan du lịch được thỏa thuận của tổ chức kinh doanh du lịch, được cấp thẻ hành nghề.
• On-site Guide (HDV tại điểm): là người hướng dẫn du khách thực hiện chuyến tham quan trong vài giờ tại 1 điểm du lịch cụ thể, VD: hướng dẫn khách thăm bảo tàng Hồ Chí Minh, cung đình Huế, Phố cổ Hội An,…
• City Guide (HDV thành phố): là người hướng dẫn du khách thực hiện chuyến du lịch quanh thành phố, chủ yếu trên các phương tiện công cộng như: xe buýt, taxi, xích lô,..với nhiệm cụ: giới thiệu, bình luận những điểm du lịch nổi bật trong thành phố, ngoài tra HDV còn giải đáp các thắc mắc của du khách trong lộ trình tham quan trên các phương tiện di chuyển.
• Step-on Guide (HDV không chuyên): là các cộng tác viên được các tổ chức kinh doanh du lịch thuê theo hợp đồng để hướng dẫn du khách. Họ có thể là: giáo viên ngoại ngữ, nhà báo, nhà khoa học,…có kiến thức về các tuyến hoặc điểm du lịch mà du khách cần tìm hiểu. HDV dạng này đa phần cũng có khả năng hướng dẫn du lịch và khả năng ứng xử linh hoạt với khách và thường được thuê theo mùa du lịch cao điểm hoặc làm tại những tuyến du lịch cố định nào đó. 

- - HDV suốt tuyến: là những HDV chuyên nghiệp có nhiệm vụ hướng dẫn khách từ lúc đón khách, trong quá trình khách du lịch cho đến lúc tiễn khách. HDV chịu trách nhiệm chủ yếu về việc thực hiện chương trình du lịch của khách theo hợp đồng
- - HDV địa phương: là hướng dẫn viên tại những điểm du lịch hoặc thành phố cụ thể nào đó làm nhiệm vụ hướng dẫn du khách ở 1 điểm du lịch đó chứ không theo khách trong suốt chuyến du lịch. HDV địa phương ít nhiều gì cũng cần có những kiến thức nhất định về đối tượng tham gia và nghiệp vụ, chuyên môn, không giống những người giới thiệu tại chỗ, vốn không phải là hướng dẫn viên.